Saturday, May 1, 2010

Bijan Bijari

______________________


Josef Sudek, 1960
_________________

بیژن بیجاری

قصّه ‌ی پنج)ه
روخوانی ِ یادداشتهای" َفست ُفود " ه

کلیّات


همیشه، پشت به آفتاب ِ صبحگاهی، سر ِ جای همشیگی اش ست نشسته" ِاما" ــ همانطورکه غروبها زیر ِ نور ِ چراغهای این رستوران وهمانطورکه شبها. وشیشه های َقدّ ی ِ پنجره های این رستوران ِ نبش ِ" اَ نزا" وبلوار "تورنس" آنقدرهمیشه تمیزو بَرّاق هست که حضور ِ رنگین ِ کلاههای ِاما، درهمه ی ساعاتی که رستوران باز ست، بس باشد تارهگذرانی که می شناسند ش ــ بی که بیایند تُو هم ــ تردید نداشته باشند که: بله! ِاماهمانجانشسته وبه یکی ازکارهای معمولش مشغول ست.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
درنظر ِ"راوی"هم، حضورش را ِاما، انگاربا حضور ِ مجموعه ای ازترکیب ِ رنگهاهماهنگ کرده؛ چه که صبحها، وقتی راوی دارد ــ پیش از ُورود به رستوران ــ آخرین پُکها رابه سیگارش می زند، از پشت ِ شیشه ی پنجره، اول چشمش می گرددپی ِ رنگهاــ یا دُرست ترــ پی ِ رنگارنگی ِ رنگهای رنگی ِ کلاهی که، آنروزش ِامابه سرداشته خواهد بود. و ُدرست همانجا برسطح ِ شیشه، ضیافتی ازرنگهای آفتابزده، شناور و برپاست:ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
یک روز، کلاه ِ سفید ِ ملوانهابا نوار ِ پَهنی سورمه ای که ُپرست از ُمونجوقها و ُمهره های زمردّ ین، یاقوتی، سفید، فیروزه ای. روزی دیگر، کلاهی حصیری ولبه دار، که جاجایش، گوجه فرنگیهای سرخ وسیاه، با برگچه های ِ سبز ِ پلاستیکی ُرسته ست. یک روز ِ دیگرهم، کلاهی پشمی وبافتنی که، دهها ماهی ِ ریزوُدرشت، سرخ، زرد، سیاه، نارنجی، بنفش، نقره ای، سفید درآبی اش شناورند. و مثلا در دیگرروزی، کلاهی ِبّره با علامت ِ برنجی ِ هیپیها ویا مدالکهایی که به رسم یادبود ویا در ِازای ِ فداکاری، به سربازان اهدامی شده درجنگهای جهانی ِ اوّ ل، دوّم و یاجنگهای کُره یا ویتنام.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
امّا مشخصه ی اصلی ِ همه ی کلاههای ِاما، رنگباختگی وکهنگی ِ کلاههاست: کلاههای پارچه ای را بید گَزیده، یا مثلا جایی از کلاههای بافتنی اش ِگره یا کُوکی در رفته، وکلاههای حصیری یاچرمی اش نیز، جاجایشان خوردگی دارد.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
معلوم ست که تعداد کلاههای ِامابه تعداد روزهای حتا یک سال هم نیست؛ امّا به هرحال، تغییراتی که او با اشیای زینتی اش هرروزه در کلاهها بوجود می آوَرَد، همواره آن کلاه، کلاه ِ دیگری می شود. والبته وبیشتر صبحها، وفقط درهمان یک گُله جا ست که، ترکیب ورنگارنگی ِ این بادبانهای کوچک در آبهای زلال ِ شیشه ی رستوران شناورند– رنگهایی که، هیچ روزی ترکیبشان مثل ِ دیروزشان نیست. امّا راوی، این ماههای آخر، و بنابه سابقه ی ذهنی اش ازمستعمل وکهنه بودن ِ همیشگی ِ کلاههای ِاما، ُجدای ِ تازگی ِ ترکیب ِ هرروزه ی رنگها، دلش را به این خوش کرده، کلاهی که " مادام" امروزبه سرگذاشته، همان کلاهی باشد که دیروزش به سر داشته بود. آخرراوی باخود فکرمی کند، ِاما دراین هشتاد ودو سالی که ازعمرش گذشته، وبخصوص از جوانی به بعدش، ِهی این کلاهها را جمع کرده وحالاهم هرروز، یکی ازآنهارا می گذارَدسرش تا دستکم، باکلاهی که سر ِ خودش می گذارَد، یکی ازآن روزها یاآدمهای رفته رابه خودش یاد آورشود.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه


َ نمای ُدور

ازهمان فاصله ی باغچه های باریک ِ سرسبز ِ ازشمشاد های پاکوتاه ِ پیرایش شده، که پیاده رو ودیگرباغچه های کوچک را از پنجره جدا کرده، بخشهایی از فضای داخلی ِ این رستوران ــ یادرستر: فَست ُفود ــ آنطورپیداست که انگار، آنجا را درشیشه ی پنجره هاقاب کرده باشند برای تماشای رهگذران. و حتما برای همین ست که، ساکنان قدیمی ِ رهگذر ِ این بخش از شهر، وقتی از ُ بلوار ِ ُتوَرنس می پیچند به طرف ِ َانزا، اگر از این پیاده رو بگذرند، حتا از همین بیرون، وقتی به پنجره ی سمت ِ راستشان نگاه کنند وآن مجموعه ی رنگین را سر ِ جای همیشگی اش ببینند، حدس بزنند که، ِاما یشان یا دارد شعرهای"آ ن سکستون" یا"سیلویا پلات" رامی خوا نَد باز، یا ُرمانی از"ویرجینیا وُلف " را ویا دارد بامجموعه قصه ای از همینگوی کلنجارمی َرَود. امّا هیچکس نمی داند که پایاب ِ انتخاب ِ این مجموعه از شاعرونویسنده ی مورد ِعلاقه ی او چیست ست واینکه، چرا ِاما آنها را نهایتا در کنار ِِ "اما بُواری " قرار می دهد؟ بخصوص که بعضی وقتهاهم، ِاما،" ِپلی ُبوی" ای کهنه را ورق می َزند وگاهی هم با قیچی ِ کوچکش عکسی را از"جی کیو" یا مجلات ِ تبلیغاتی، با دستان ِ لرزانش ــ البته باظرافت ــ می چیند تادقایقی بعد، دریکی ازدفترچه هایش بچسبانَد. والبته عصرهاهم ِاما، یک نیمساعتی می رودسراغ ِ صفحات فال وزایچه ی روزنامه ی دیروزی، وبعد تر هم شروع می کند به وانویسی ِ یکی دو پاراگراف ازهمان روزنامه رادر ُپشت وروی ِ کاغذهای کوچک ِچارخانه ای که، شبها باوسواس ریزریزشان می کند ومی ریزدشان توی سینی اش. امّا آخر، بعضی ازهمین رهگذران، که گاهی هم درهیأت ِ مشتری به این رستوران آمده اند نیزــ همچون راوی ــ خوب یادشان هست که، ِاماهمان نزدیکیهایش نسخه ی دستساز صحافی شده ای هم، دم ِ دست دارد که، روی جلد ِ چرمی اش، عنوان ِ"مادام ُبواری" به فرانسوی طلاکوبی شده.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
هرچند تازگیها وبعد از غروب، اِمابیشتر مشغول ِ خواندن ِ ترجمه ی انگلیسی ِ مادام بُواری ست. و انگار که، دارد مراسمی آیینی بجا می آورَد: هرازچند گاهی، متن ِ ترجمه را با صفحات ِ ازهم گشوده، برمی گردانَد روی میزش و متن ِ اصلی را می کا ََودتاجمله ی دلخواهش را بیابَد. باز کتاب ِ جلد چرمی را می بندد ومی گذارد سر ِ جایش و متن ِ انگلیسی را دست می گیرد ــ همانکه به قطع جیبی ست واز ِسری کلاسیکهای "پنگوئن " وباترجمه ی" جفری وال". چند لحظه و پیش ازآنکه باز برَود سراغ ِ متن فرانسوی، اول خیره می شود به تصویرپشت جلد چاپ ِ پنگوئن، که مقّوایش هم پُر ازترکخوردگی ست. و بعد، تصویر را از زوایا و فاصله های گوناگون براندازمی کند: تصویر، قسمتی از نقاشی ِ زنی آبی پوش ست که، گیسوان ِ بلندش رابالای سرش جمع کرده و بفهمی نفهمی، گیره ای گیسوان را آن بالا نگهداشته، ولبان ونگاهش هیچ ِحسی را برنمی انگیزد. زن ِ آبی پوش ــ که آرنجش بر لبه ی کاناپه یا درپوش ِ پیانو یی تکیّه دارد ــ باانگشتان ِ اشاره وشست، چانه را بالا داده وهنوزهم چهره اش هیچ ندارد برای گفتن.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
بعد معمولا، ِاما همانطورکه دارد تصویررانگاه می کندودرفکرست،عینک ِ تَه استکانی ِ بزرگش را جابه جامی کنَد که همیشه، پشت ِ شیشه هایش آن دوماهی ِ خاکستری سردر پی ِ هم دارند. آنوقت بی که به لیوان قهوه ی سرد شده اش نگاه کند، بَََرَ ش می دارد تا تَه جرعه ای از آن قهوه ی بی شیرو شکر را با تأنی، مزّه مزّه کند وحالا که دیگر آسمان ِ پنجره ی پشت ِ سرش را شب سراسر پوشانده، و وقت آن ست که کارکنان ِ رستوران، سلانه سلانه شروع کنند به تمیزکاریهای آخر ِ شب وصندلیهای خالی را برمی گردانند روی ِ میزها، و ناگهان هم، آن موسیقیهای تکراری ای نوایشان قطع می شود که، از صبح تا آن موقع، از بلندگوهای نا دیدارپخش می شده، ِاما انگارازخواب پّریده باشد،ازجایش برمی خیزدوباعصایش راه می افتد به طرف ِ راهرویی که،از میان ِ میزها، می رساندش به دستشویی. همان مسیری که، هرروز بیش از سه چهاربار ازآن گذشته. و وقتی برمی گردد که دیگر، بیشتر ِ چراغهای سالن راخاموش کرده اند ودارندبا جارو برقی، موکتهای کف ِ رستوران راجارومی کنند. فقط چراغهای بالای صندوقها روشن ست و بَس. وپس باز، وقت ِ رفتن. ِاماشروع می کندبه جمع وجورکردن ِ کتابها ومجلات و دفترچه هایش وگذاشتن ِ آنها درکالسکه ی خریدی که، همواره همراهش ست ــ چه اوقاتی که وارد رستوران می شودو یاچه شبها به هنگام بازگشتش به خانه. و البته عصایش هم هست.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
سینی ِ پلاستیکی ِ سبز چرکمرده ی رستوران را باتکیه بر عصا دردست ِ چپ، وهمانطور ایستاده، جلوترمی ِکشد تا دستمالهای کاغذی ِ استفاده شده اش را هم بیندازد کنار ِ ُخرده کاغذ هایش. وبعد باسینی اش در یک دست، وعصا در آن دست دیگرش، خودرا برسانَدبه نزدیکترین جعبه ی زرد رنگی که جلو ِ در ِ ُورودی ِ رستوران، به عنوان سطل آشغال تعبیّه شده. سر ِ راه برگشتنش سر ِ میز، سینی ِ تمیز شده اش را می گذا َرد روی اولین میزی که بین میز ِ خودش و سطل آشغال قراردارد. حالا دیگر، صدای جارو برقی، تبدیل شده ست به زنگی آزاردهنده : " دِ ُبرو ... دِ ُبرودیگه بابا ... ُبرو ... دِ دِ! دِ ُبرو ...دِ " وسرانجام، اِما راه می افتد که برَود. فقط مانده ست وارسی ِ مثلا ظرفی ناشوی مانده ازخودش؛ تکه لباسی که بایدآخرشب، و درفاصله ی را ه بین رستوران تاخانه اش بپوشد؛ آن چتر ِ زهوار دررفته ؛ وــ واز همه مهمترــ آن مسواک ِ مخصوص ِ شستن ِ دندانهایش، که اغلب هم گُمش می کند وبازبایدبرای خریدش متوسل شودبه " پارّه پُوره ".ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
بالاخره : نه! هیچی را جا نگذاشته. حالاعینک ِ اضافی، قیچی، قلمها، چسب ِ مایع را هم در کیف دستی اش جای داده وکیف وعصا را هم گذاشته روی ِ همه ی آنچه پیش ازآن، گذاشته بوده درکالسکه ی خرید چرخدارش.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
و سرانجام وبا تکیه بردستگیره ی کالسکه، آرام آرام می ُسردبه طرف در. جلو ِ صندوق که می رسد، می ایستد چند لحظه، و جملاتی خطاب به باقیمانده کارکنان حاضر– به زمزمه انگارــ می گوید: " خدا حافظ همگی تان باشد خانمها و آقایون جوان. می بینید! بازیک شب با شکوه دیگر! فقط چرا راستی بازاینقدر سردشده ... یا نکنه، فقط من سردمه اینقدر. َامان ازاین باد های ِ اقیانوس. خُب، خدا حافظ دوستان تا شاید فردا. آره امروزهم گذشت."ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
ِاماهر شب، همینها را گفته عینا. عیناهمینها را می گویدهرشب. فقط بعضی شبها، صفت ِ" سرد" را با " گرم" عوض می کند، آنهم بی که واقعا به سردی یا گرمی ِ هوا ربطی داشته باشد. مثلا ِاما ممکن ست درشبی زمستانی ــ یابه هرحال سرد دراین جغرافیا ــ "گرم" را بگذارد جای ِ" سرد ". امّا ِاما مطمئن ست، این احساس ِ اومنشأش برمی گردد، به بادهای اقیانوسی وبادهایی که، از همین نزدیکیها می َوَزد وازهمین دو سه مایلی اینجا.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه



دستور ِ صحنه

راوی، اغلب ِ صبحها که راه می افتد طرف ِ رستوران، در طول ِ راه همه اش به ِاما می اندیشد و بخصوص کلاههای او. معمولاصبحها، ازهمان ساعت ِ هشت، که کار راوی شروع می شود، پیش ازاو ِاما رسیده : یا نشسته ودارد قهوه اش را مزّه مزّه می کند؛ یادر حال ِ جا به جایی ِ وسایلش ست؛ یاایستاده با تکیه به عصایش، ودارد ُدور و َبََرش را نگاه می کند. امّا در هرحال، در چارچوب ِ اولّین پنجره ی نزدیک در ِ ورودی، همواره ضیّافت رنگها دیدنی ست صبحها.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
راوی چهارروز درهفته، ازهشت صبح و یک روزهم ازساعت چهاربعداز ظهرتا ده شب، دراین رستوران ــ که نزدیک ِ خانه اش هم هست ــ کارمی کند. وقتی هم ازسر ِ کاربر می گردد، ا ّول می روَد سراغ ِ بطری اش درآشپزخانه وبا بطری ولیوانی دردست می آید ِولو می شودروی کاناپه و کنارقفس پرنده اش. جرعه ای می نوشد. پا های عرق کرده اش را از قید کفش رهامی کند وجرعه ای دیگرمی نوشد وبعد، پاهایش را درازمی کندروی کاناپه :ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
ه« امروزچطوریها گذشت " بی بی" جان؟ » ه
سکوت . ه
ه« آخه بازچه مرگته؟ » ه
سکوت
ه« به دَرَک برج ِ زهرمار!» ه
آنوقت، راوی همانطورکه دارد َنرم َنرم می نوشد، شروع می کندبه زمزمه ی زودباش ... زودباش. وخطاب ِ به بی بی اش انگار، ِهی این مصرع از شعر ِ" آن سکستون " را می خوانَد که: " ... زودباش کسی مرده ست و ما هنوززنده ایم !" وآنقدرپَُشت سرهم این مصراع را تکرارمی کنَد تا بالاخره، بی بی، حتااگرشده فقط دوسه تا" س سس" یا "چه چه " بگوید یا دوسه تا ُسوت ِ کوتاه یا بلند بِکِشَد.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
راوی اگربموقع بنوشد، یعنی همان ساعت ِ ِچهار ونیم پنج ِ ِعصر، یا ده ونیم یازده شب ــ یعنی وقتی تازه ازسرِکاربرگشته خانه ــ صبحهامشکلی ندارد برای بیدار شدن. روزهایی که صبح باید برودسر ِ کار، حتااگرساعت پنج صبح هم خوابش برده باشد، بازساعت هفت صبح آماده ست، تا سرحال، ِبرَود زیر دوش آب سرد؛ دندانهایش را مسواک بزند؛ دو سه جرعه ازآن مایع ُتند مخصوص ضدعفونی ِ دهان را قرقره کنَد؛ ریشش را جلو ِ آیینه ی دستشویی بتراشد؛ لباس بپوشد؛ لیوانی آب سردبنوشد؛ سیب یا خیار یا گلابی ای را گاز بزند ودرهمان حال برَود سراغ بی بی اش که خیره ی اوست. بعد، یک "چطوری بی بی "ای بگوید وسروصورت وحتا پیراهنش را هم به ادوکلن ارزانقیمتش بیالاید؛ کفشهایش رابپوشد وسرانجام راه بیفتد طرف رستوران.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
طی ِ مسافت بین خانه ی راوی تارستوران، دست ِ بالاــ و حتا اگرراوی سلانه سلانه هم برَود ــ بیشترازهشت نُه دقیقه طول نمی کشد. از در ِ خانه که می َزَند بیرون، اوّل سیگارش رامی گیرانَد. روزهایی که سرخوشتراست، به پرنده های رنگارنگی سلام می کند که، روی درخت ُهلوی همسایه ی اسراییلی اش، بیخیال نشسته اندو یادش هم نمی رَود که، با آن ُجفت گربه های منصورهم چاق سلامتی کند – که درآن ساعت، یاروی نرده های دیواره ی چوبی ِ حیاطک ِ منصورویا در باغچه ی جلو ِ خانه اش دارند چُرت می زنند. صبحهای شنبه، البته " امیلی" را هم بیگمان، در طول مسیرش می بیند که، خُوی کرده وخیس دارد ازدویدن صبحگاهی ِ روز ِ تعطیلش برمی گردد ــ با شیشه ای آبمعدنی دردست چپ وبا َقلاده ی" َُکولی" و آن کیسه پلاستیکی ِ آبیرنگ ِ معمولاخالی دردست دیگرش:ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
ه« صبح بخیردوست ِ عزیز! می بینم بازداری می ری سر ِ کار؟ » ه
بعد، امیلی ایستاده برابر راوی و ِهن ِهن کنان وهمانطورکه در جامی َدَود، حال بی بی رامی پرسد وبعد ترهم مثل ِ همیشه ادامه می دهد که :ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
ه« می دانی؟ دیروزهم که از َدم ِ خانه ات َرّد می شدم، باز بی بی برام ازهمان ُسوتها کشید. راستی گفته ام به توکه، سالهاست دیگه مردی برام ُسوت نکشیده. اونهم اینطوری؟»ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
راوی ُدولا می شود تا با ُپشت دستش، پیشانی ِ همیشه خیس ُکولی رابخارانَد که، منتظرروی دو پایش نشسته وَله َلَه می زند.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
راوی َخند خندان می گوید: « پرنده ی بیریخت من، اگربرای همسایه های زیبایمان ُسوت نَکِشد، پس باید چه خاکی برسرش کند؟»ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
ه« مواظب ِ خودت باش. » ه
ه« تو هم . » ه
درست جایی که، دیواره ی مجموعه آپارتمانهایی تمام می شودکه یکی شان در اجارّه ی راوی ست، فقط به اندازه ی عرض ِ پیّاده روفاصله ست تاچراغ راهنمای " اَنزا " و" امرالد ". بعضی وقتها که، چراغ سبزهم یاری می کند، راوی یکی دودقیقه زودترمی رسد به کوچه ای که، بایدازعرض ِ آن بگذرَد تاخود را برسانَد به رستوران. آنجا مکثی می کند تا بلافاصله، دوّمین سیگارش را بگیرانَد ــ چه که تا چهار ساعت بعد و شروع آن اوّلین وقت ِ استراحتش، فرصتی نیست برای کشیدن سیگار.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
و راوی بازشروع می کند به پُک زدن به این سیگاری که، تازّه گیرانده و ادامه ی همان سلانه سلانه قدم زدن مسیرش. حالا دیگرچهارپنج سالی می شود که راوی ، یک دقیقه هم تأخیر ُورود نداشته. حتا بعضی روزها که زودتررسیده، سیگاری دیگرهم گیرانده و سر ِ فرصت، خود را دعوت کرده به ضّیافتی که آنروزش ِاما برپا می داشته بوده بر آن اقیانوس ِ آبی.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه


آدمهای نمایش/ نمایش ِ آدمها: به نقل ِ از راوی

ه" ِاما " :ه
متولد ِ حومه ی پاریس 1923. پدرش در جنگ جهانی ِ اول کشته شده ــ همانطور که، همسر اّولش در الجزایر 1955 ، وهمانطورکه همسردوّم امریکایی اش 1968 در ویتنام. خودش بعضی وقتها می گوید، حتما اگرفرزند یا نوّه ای هم می داشت، یاافغانها یاعراقیها می گرفتندش. با اینهمه، اوازهیچکس گلایه ای ندارد. همد مهای همیشگی ی او نیز،" جاستین" هستند و گهگداری " چارلی " که، ِاما " پاره ُپوره " و جاستین " درخت ِ کریسمس " صدایش می زنند. ضمنا همین چارلی ست که، بیش ازهمه، این ادعّای ِاما را باورکرده که، او از نواّدگانِ"گوستاو ِفلوبر"خالق ِاما ُبواری ست. ومادرش هم به احترام ِفلوبر، اورا ِاما نام گذاشته.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه

ه" جاستین " :ه
چهل ویک ساله ای ست باچهره ی یک پسربچّه ی شانزده / هفده ساله. بیست و سه سال ست که، دراین رستوران کار می کند. او ظاهرا یک عقب افتاده ی ذهنی ست باصورتی کاملا گِرد؛ چشمانی سرد؛ گردنی کوتاه؛ شانه هایی پَهن. جاستین، مثل ِ پنگوئنها راه می رود: پاشنه های پایش طوری کنار ِ هم قرارمی گیرندکه ، کفشهای همواره بَرّاقش یک "جناق ِ" کامل می سازند. لبان ِ خیس و ُسرخش به نُدرت ازهم بازمی شوند. مثل ماهی لال ست. حرف هم که می زند،انگار فقط دارد ُتف می کند به سرنوشتش. اوازدوسال پیش که، خواب دیده در قطب ِ جنوب با مسیح شنا می کند، شاعرشده وتاحالا بیش از ششصد وهفت شعرسروده. جاستین امّا تا حالاهنوزراضی نشده، حتا برای ِاما یکی ازشعرهایش را بخوانَد. چه که او معتقد ست: شعرآنقدرمقدّّس وشخصی ست که، باآگاهی دیگران از خلق ِ آن، ِسحرشعر باطل می شود وشعری که دیگران از آن آگاه می شوند، درواقع آنی نیست که شاعرسروده.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
اگرچه ساعت ِ کار ِ جاستین، ده ِصبح تادوازده ظهرست؛ امااوباید تاساعت سه ی بعدازظهردررستوران، به انتظارمینی بوس ِ مخصوصی بنشیند که، مسؤولیّت ِ بردن وآوردن اورا دارد. وبرای همین، جاستین به غیرازدوساعتی که کارمی کند، بیشترمواقع، بقیّه ی وقتش دررستوران را درکنار ِاما می گذرانَد ــ و گاهی هم البته چارلی، که بیشترظهرها، نیمساعتی برای به نیش کشیدن همبرگرش و گپ و گفت، به آنهاملحق می شود.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه

ه" چارلی " :ه
سیاهپوست ِ بلند بالایی باپنجاه وسه سال سن وازمعدودبی خانمانهایی که هیچ اعتیّادی نداردوگدایی هم نمی کند . کمحرف وحتا کمی هم خجول وباچهره ای همواره غمگین. همیشه سرتا پا آنچه می پوشد، سبز ِ رنگ و رورفته و نخنماست ــ حتاکفشهای کتانی ای که به پا داردو حتا ساک برزنتی ِ بزرگی که دست می گیرد. جاستین بعضی روزها که سرحالترست، تا می بیند چارلی دارد می آید سر ِ میزاو و ِاما، ناگهان ازجا می پَّرَدوهمانطور پنگوئنوار، خودش رامی رسانَد به زیرپیشخوان صندوقها، تا از آنجا اِسپری ِ خوشبو کننده ی هوا را بردارد وبرگردد و چارلی راهنوزنشسته ننشسته، سرا تاپا بیالاید به ِاسپری و بعدهم، سه تایی بزنندزیر ِ خنده.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه


آخرین َ نما

حالا فرداست: دو و ربع بعد ازظهر. راوی، سینی ِغذا ونوشابه اش را می آوَرَد جایی که جاستین و چارلی نشسته اند. آنها امروز، میزشان را عوض کرده اند. آمده اند ودُرست، جایی نشسته اند کنار هم، که میز ِ روزهای پیشین وپنجره ی بزرگ کنار در ِ ُورودی، ُدرست روبه روی آنها و میز ِ سابقشان دیدارست. راوی هم، سینی اش را می گذارد روی میزآنها وصندلی اش را هم می گذارد کنارصندلی ِ چارلی.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
جاستین می پرسد:ه
ه« حوصله دارین ششصدوهشتمین شعر ِ من روبشنوین؟»ه
هرسه دارند به شیشه های پنجره ی روبه رویی نگاه می کنند که، بیش ازهمیشه انگارتمیزودرخشان به نظرمی رسد.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
چارلی می گوید:ه
ه« همیشه همینطورها بوده. یه دفعه می بینی یه جایی، یه چیزی عوض شده. دیروز بوده، سالهابود بوده وحالا نیست. آره همینطوریهاست. »ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه



تحریر نخست : جولای ِ 2002 / جنوب ِ کالیفرنیا
این تحــــریر : مارچ ِ2007 / جنوب ِ کالیفرنیا




این قصه پیش از این در کتاب " خانه ی آخر" بیژن بیجاری توسط انتشارات باران سوئد به چاپ رسیده است ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه

_________



Lhasa Del Sera - Desierto


__________________

No comments: