Friday, January 1, 2010

Omran Salahi

____________


عمران صلاحی
_______________________

حالا حکایت ماست



خدا رحمت کند مرحوم حاج میرزا آغاسی را که علاقه ی عجیبی به خدمات شهری داشت . می توان او را بنیان گذار سازمان آب تهران دانست، چون هر جا که می رسید دستور می داد چاه بکنند تا شاید به آب برسد. یک روز عمله ها اعتراض می کنند که حاج آقا این چاه هایی که ما می کنیم برای شما آب ندارد. حاجی جواب می دهد اگر برای من آب ندارد ، برای شما نان که دارد.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
حالا حکایت ماست ! یک روز، یک ناشری به ما گفت حالا که همه دارند در باره ی حافظ کتاب می نویسند ، تو چرا نمی نویسی ؟ مگر چه چیزت از دیگران کمتر است ؟ ناشر نداری که داری ، کاغذ نداری که داری ، رو نداری که داری ، مایه داری که نداری ! تو هم بردار یک شرح سودی بر حافظ بنویس . همان طور که سد کرج ما از همه ی سد کرج ها بهتر است ، شرح سودی ما هم از همه ی شرح سودی ها بهتر می شود. یعنی سود بیشتری خواهد داشت. گفتم سودی هم که خوانندگان کتاب می برند، سودِ سوزآور است. گفت پس بیا یک دیوان حافظ تصحیح کن. گفتم کار تصحیح دیوان حافظ از نسخه ی " عخ" یعنی نسخه ی " عبدالرحیم خلخالی " شروع شده و با نسخه ی" پَخ" یعنی نسخه ی " پرویز خانلری " تمام شده برای ما دیگر چیزی نمانده. گفت ناامید نشو، بیا نسخه های چاپی کتاب های حافظ را تصحیح کن. مثلا چاپ تازه ی کتاب " مکتب حافظ " را که سه صفحه اش حروف چینی شده و این سه صفحه شش تا غلط چاپی دارد و یکی از غلط ها بیست و سه سطر است! در فهرست مطالب این کتاب هم چاپ شده: ایهام : خصیصه ی اصلی سبک حافظ . که منظور خصیصه ی اصلی بوده است. از وظایف محقق فاضلی چون شماست که با تصحیح این کلمه ، نگذارید خواننده دچار ایهام شود و دنبال چیزهای فرعی هم بگردد. پس از مشورت های بسیار بالاخرهه تصمیم گرفتیم ما هم یک شرح سودی بنویسیم.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
***


ما در پیاله عکس رخِ یار دیده ایم
ای بی خبر زلذت شرب مدام ما

مادرپیاله نوعی دشنام است، مثلِ " مادر سگ " و " مادر به خطا " و از این قبیل.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
عکس رخ : مولانا زالاس کازرونی در تفسیر زور آبادی فرماید اگر کلمه ی " رخ " را بر عکس بخوانیم ، می شود " خر" و منظورِ خواجه از عکس رخ همین بوده است.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
محصول بیت: یعنی ای فلان فلان شده ! چرا نمی گذاری آب خوش از گلوی ما پایین برود ، بیا توی جام عکس رخ ، یعنی شکل خودت را ببین .ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق
ثبت است در جریده ی عالم دوام ما


جریده ی عالم : نام جریده ی شریفه ای ست که در زمان حافظ منتشر می شده و در کتاب تاریخ مطبوعات به آن اشاره ای نشده است. این مسامحه از طرف مرحومان میرزا محمد علی خان تربیت و میرزا ادوارد خان برآون بعید به نظر می رسد. تردیدی نیست که حافظ خودش مسئول صفحه ی شعر " جریده ی عالم " بوده و موج سوم غزل را در همان جریده مطرح کرده است . این نشریه تیراژ وسیعی داشته و غیر از فارس ، در عراق و بغداد و تبریز هم پخش می شده . خواجه خودش هم به این مسئله اشاره می کند:ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
عراق و فارس گرفتن به شعر خوش ، حافظ
بیا که نوبت بغداد و وقتِ تبریز است
این مجله در بغداد به نام جریده العالم در می آمده و در تبریز با عنوان جریده سی ، از همین بیت می توان فهمید که شعرهای حافظ در زمان خودش بع عربی و ترکی هم ترجمه شده است. جریده ی عالم به صورت هوایی هم منتشر می شده ، مثل کیهان هوایی وگرنه حافظ نمی گفت :ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
صبحدم از عرش می آمد خروشی ، عقل گفت
قدسیان گویی که شعر حافظ از بر می کنند

حالا برویم سر یک بیت دیگر:
ه

دریای اخضر فلک و کشتی هلال
هستند غرق نعمت حاجی قوام ما

حاجی قوام: به احتمال قوی نام صاحب امتیاز جریده ی عالم است که امتیاز جراید دیگری مثل " دریای اخضر" و " کشتی هلال" نیز به نام وی بوده . این دو نشریه هم در عراق و پاکستان با عنوان های " الاخضر" و " الهلال" منتشر می شده.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
محصول بیت : یعنی نویسندگان این جراید از حق التحریری که حاجی قوام می داده ، کمال رضایت را ذاشته اند.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
خلوت دل نیست جای صحبت اضداد
دیو چو بیرون رود فرشته در آید

در نسخه ی " فس " یعنی فرزند سه ساله ی همکارمان ، مصراع دوم بیت چنین آمده است :ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه
دیو چو بیرون رود شه فرته در آید

صاحب " طنزاللغات" می نویسد شه فرته، فرشته ای را گویند که به تهران آمده و در پیاده روهای اطرا ف میدان انقلاب ، دچار فشار جمعیت شده باشد.ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه






__________

No comments: